Chủ động kiểm soát, sẵn sàng đáp ứng với các tình huống dịch bệnh đậu mùa khỉ

Bác sĩ Nguyễn Mai Thanh, Phó Trưởng khoa phòng chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Bệnh đậu mùa khỉ (monkey pox) là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có khả năng gây dịch, do vi rút đậu mùa khỉ gây ra. Bệnh có nguồn gốc từ Châu Phi, lây truyền từ động vật sang người và từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp với tổn thương da, dịch cơ thể, qua quan hệ tình dục, giọt bắn đường hô hấp, vật dụng của người bị nhiễm và lây truyền từ mẹ sang con.

Bệnh đậu mùa khỉ thường có các triệu chứng như sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh, mệt mỏi, phát ban có thể nhìn giống như mụn nước xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể như bàn tay, bàn chân, ngực, bộ phận sinh dục hoặc hậu môn. Bệnh thường gặp nặng ở trẻ em, phụ nữ có thai hoặc người suy giảm miễn dịch.

Đến ngày 3/10/2022, thế giới ghi nhận 68.265 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ tại 106 nước trên thế giới, trong đó có 25 trường hợp tử vong. Tại Việt Nam, ngày 3/10/2022, Bộ Y tế thông báo ghi nhận một bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ. 

Bệnh nhân nữ 35 tuổi, thường trú tại TP. Hồ Chí Minh; khởi phát bệnh ngày 18/9/2022 khi đang du lịch tại Dubai (từ tháng 7/2022 đến 22/9/2022 về Việt Nam) với triệu chứng sốt kèm mệt mỏi, ớn lạnh, đau cơ, đau đầu và ho, xuất hiện các nốt đỏ, ngứa trên cánh tay, thân mình và mặt. Ngay sau khi về Việt Nam, ngày 23/9/2022, bệnh nhân đã đi khám và được chẩn đoán mắc đậu mùa khỉ.

Để chủ động phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ ở nước ta, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh chủ yếu là: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.

Cùng với đó, tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.

Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống) như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn. Thêm vào đó, đảm bảo an toàn thực phẩm, thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe cho bản thân nhằm miễn nhiễm với dịch bệnh.

Đối với tỉnh Ninh Bình, là tỉnh thuộc phía Nam đồng bằng sông Hồng, có đầu mối giao thông Bắc-Nam đi qua, là trung tâm du lịch với lượng khách du lịch lớn, người dân đi học tập và lao động ở nước ngoài nhiều. Dự báo tình hình dịch bệnh đậu mùa khỉ trong thời gian tới có thể diễn biến phức tạp và cảnh báo nguy cơ dịch xuất hiện và lây lan tại Ninh Bình là hoàn toàn có thể xảy ra. 

Trong khi đó, tỉnh ta đang phải đối mặt với một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác như COVID-19, sốt xuất huyết, tay chân miệng, cúm mùa… Đòi hỏi sự chủ động kiểm soát phòng chống dịch bệnh đậu mùa khỉ, không để dịch chồng dịch, bảo vệ tính mạng, sức  khỏe người dân. 

Trước thực tế đó, ngành Y tế Ninh Bình đã xây dựng kế hoạch đáp ứng với dịch bệnh đậu mùa khỉ, với 3 tình huống: Khi chưa ghi nhận ca bệnh tại tỉnh, xuất hiện ca bệnh xâm nhập vào tỉnh và tình huống 3 là khi dịch lây lan trong cộng đồng. Trong các tình huống đặt ra, ngành Y tế đều xây dựng các nội dung, giải pháp triển khai nhằm thực hiện phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. 

Trong đó quan tâm đến công tác giám sát, dự phòng nhằm phát hiện các ca bệnh đầu tiên. Cùng với đó có kế hoạch về việc tiếp nhận, khoanh vùng, cách ly, điều trị và chăm sóc người bệnh tại các đơn vị y tế theo phân tuyến điều trị.  

Đặc biệt, ở từng tình huống kịch bản được xây dựng, ngành Y tế nâng dần các cấp độ dịch, khi dịch bệnh xuất hiện và lây lan trong cộng đồng, đòi hỏi các điều kiện cần thiết đi kèm, nâng cao hơn một bước công tác phòng chống dịch, như công tác báo cáo, tham mưu, chỉ đạo của ngành đối với các cấp có thẩm quyền; việc tổ chức thường trực phòng chống dịch 24/24 giờ tại các đơn vị y tế; cử các đội đáp ứng nhanh trực sẵn sàng triển khai xử lý ổ dịch. Đồng thời, tổ chức thường trực cấp cứu, thu dung, điều trị tại các đơn vị khám, chữa bệnh. 

Cùng với đó, thường xuyên cập nhật, đánh giá rút kinh nghiệm trong công tác chẩn đoán điều trị, cập nhật phác đồ chẩn đoán, cách ly, điều trị bệnh nhân và phòng lây nhiễm phù hợp với đặc điểm dịch bệnh. Có phương án mở rộng cơ sở điều trị, Bệnh viện dã chiến; huy động nguồn lực bệnh viện, bổ sung kế hoạch thu dung điều trị để kịp thời ứng phó khi dịch bệnh bùng phát lan rộng. 

Ngành Y tế cũng đề nghị công tác phối hợp liên ngành trong việc phòng chống, xử lý dịch. Sở Y tế, các đơn vị trong ngành Y tế phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, UBND cấp huyện và các cơ quan, đơn vị triển khai các biện pháp chống dịch và vận động nhân dân thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh đậu mùa khỉ. 

Đặc biệt, phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng trong tỉnh truyền thông, giáo dục sức khỏe, tư vấn, phổ biến kiến thức phòng bệnh đậu mùa khỉ cho người dân để người dân không hoang mang và chủ động áp dụng các biện pháp bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng. 

Bài, ảnh: Hạnh Chi