Đánh giá, nhận định đúng tình hình để giải phóng sức sản xuất, huy động mọi nguồn lực cho phát triển đất nước

Tại phiên họp, Tiểu ban Kinh tế-Xã hội tập trung thảo luận về các nội dung chủ yếu bổ sung, cập nhật, hoàn thiện dự thảo Báo cáo kinh tế-xã hội từ sau Hội nghị Trung ương 10; đánh giá kỹ, thảo luận sâu, cùng thống nhất nội dung, định hướng để tiếp tục quá trình hoàn thiện dự thảo Báo cáo để trình cấp có thẩm quyền.

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tư duy, phương pháp luận, cách tiếp cận trong hoàn thiện dự thảo Báo cáo kinh tế-xã hội: Bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo; tính chiến đấu và tính cách mạng mạnh mẽ hơn; tính khả thi, tính thực tiễn và tính hiệu quả cao hơn; nghĩ sâu làm lớn, nhìn xa trông rộng, vượt qua giới hạn thực tiễn và vượt qua giới hạn của chính mình; liên thông với báo cáo Chính trị và các văn kiện khác; tiếp thu đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Thủ tướng nêu rõ, dự thảo Báo cáo cần phản ánh đúng thực trạng, không tô hồng, không bôi đen trên cơ sở số liệu thống kê; đồng thời chỉ rõ được những tồn tại, hạn chế, điểm nghẽn, nút thắt; bảo đảm tính khả thi để thực hiện thành công mục tiêu 100 năm thành lập Đảng, hướng tới mục tiêu 100 năm thành lập nước. Các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu phải có trọng tâm, trọng điểm; vừa bảo đảm tính súc tích, ngắn gọn, ở tầm chiến lược của văn kiện đại hội; vừa thể hiện tinh thần 5 rõ: “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ sản phẩm, rõ kết quả”, chỉ rõ Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương phải làm gì, có các chương trình, đề án, dự án, kế hoạch cụ thể.

Về phần nhiệm vụ, giải pháp, Thủ tướng nhấn mạnh cần nêu rõ tiếp tục đẩy mạnh 3 đột phá chiến lược, trong đó, thể chế là "điểm nghẽn của điểm nghẽn", nhưng cũng là "đột phá của đột phá", tăng cường phân cấp, phân quyền, đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi, tăng cường giám sát, kiểm tra; nỗ lực cắt giảm 30% số thủ tục hành chính; đột phá về hạ tầng, tinh thần là hạ tầng chiến lược mang tính liên vùng, kết nối thì Trung ương làm, các hạ tầng thuộc ở tỉnh, cấp địa phương thì địa phương làm với tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm". Đột phá về nguồn nhân lực, cơ chế thu hút nguồn nhân lực, giữ chân người tài bằng lương, chính sách, cần cải tiến thủ tục visa, giấy phép lao động…; đổi mới, rà soát ưu tiên miễn visa cho các đối tượng như nhà khoa học, tỷ phú, người nổi tiếng… trên thế giới vào Việt Nam; tạo môi trường làm việc hợp lý.

Bảo đảm sự liên thông trong quá trình nghiên cứu; trong đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, cần chú trọng nghiên cứu cơ bản, gắn kết khoa học công nghệ, khoa học tự nhiên và khoa học xã hội; thúc đẩy khoa học công nghệ là nền tảng cho sự phát triển, góp phần phát triển bền vững; có chính sách cho nhà khoa học, ưu tiên nguồn lực cho khoa học công nghệ. Quản trị phải thông minh: ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) trong điều hành, lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; trợ lý ảo cho công dân; môi trường kinh doanh phải thực sự thông thoáng; tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về xúc tiến hình thành Cổng đầu tư một cửa quốc gia.

Thủ tướng chỉ đạo cần xây dựng cơ chế huy động nguồn lực: huy động nguồn hợp tác công tư, nguồn trong dân; bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp. Phát triển mạnh mẽ hơn nữa mô hình “lãnh đạo công-quản trị tư”, “đầu tư công-quản lý tư”, “đầu tư tư-sử dụng công”. Cần nói rõ hơn huy động nguồn lực bằng mô hình nào. Về nội dung chủ yếu: dự thảo Báo cáo cần nói rõ về đại dịch Covid-19 và hậu quả vẫn còn nặng nề đến nay; xung đột trên thế giới làm đứt gãy chuỗi cung ứng; kinh tế thương mại toàn cầu giảm và phục hồi chậm; trong bối cảnh Đảng, Nhà nước nỗ lực mang tính chất để “xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái”, điển hình là chuyển đổi trạng thái phòng, chống dịch Covid-19, thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy, giảm khâu trung gian; huy động sự ủng hộ của người dân, doanh nghiệp, sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế, từ đó thu hút tốt nguồn vốn đầu tư nước ngoài.

Thủ tướng lưu ý quá trình soạn thảo cần rà soát về kết quả đạt được, cần cập nhật số liệu chính xác; bổ sung đánh giá về thành phần kinh tế tư nhân về đóng góp giải quyết việc làm. Kinh tế nhà nước là chủ đạo, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất. Phân biệt và làm rõ hai cụm từ “chủ đạo” và “động lực” có mối quan hệ nhưng lại khác nhau; từ đó chúng ta mới mạnh dạn giao việc, đặt hàng các việc lớn như Tập đoàn Thaco đảm nhiệm nghiên cứu sản xuất toa tàu và Tập đoàn Hòa Phát nghiên cứu sản xuất đường ray cho dự án tuyến đường sắt tốc độ cao bắc-nam; đầu tư tuyến tầu điện ngầm từ Thành phố Hồ Chí Minh đi Cảng hàng không quốc tế Long Thành… Thủ tướng đề nghị nhấn mạnh về hạn chế yếu kém về thể chế, còn chồng chéo, thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền chưa rõ; nặng về quản lý rủi ro. Phải nhận định vấn đề này để đưa ra giải pháp phù hợp giải phóng tư liệu sản xuất, huy động mọi nguồn lực của nhân dân, xã hội, doanh nghiệp cho sự phát triển; việc phân định chưa rõ giữa cơ quan hành pháp, cơ quan lập pháp và cơ quan tư pháp.

Về bài học kinh nghiệm, Thủ tướng đề nghị nhấn mạnh việc triển khai chủ động, quyết liệt, hiệu quả, sáng tạo các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phản ứng chính sách kịp thời, hiệu quả đối với những vấn đề đột xuất, bất ngờ mới, khó; phân định rõ ràng nhưng phối hợp phải chặt chẽ, hiệu quả; đề nghị bổ sung cụm từ “Nguồn lực bắt nguồn tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân, nhân dân làm nên lịch sử”; phân công 5 rõ “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm”; coi trọng thời gian, trí tuệ và sự quyết đoán. Thủ tướng lưu ý nêu rõ những gì tác động tình hình kinh tế-xã hội. Về nhiệm vụ, giải pháp, tạo đột phá về thể chế, liên quan tài chính, đất đai, phải giải phóng sức sản xuất, tư liệu sản xuất; phải trọng tâm, trọng điểm, không dàn trải, tránh hình thức; phát huy nguồn lực, nhất là nguồn lực con người vào thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Đầu tư cho con người, trong đó có giáo dục, y tế, học tập suốt đời; tăng cường chăm lo sức khỏe, khám chữa bệnh, bảo vệ tính mạng của người dân; mọi người dân được tiếp cận bình đẳng y tế, giáo dục; chú trọng phát triển hạ tầng cho vùng sâu, vùng xa, trong đó có điện, sóng viễn thông. Có cơ chế, chính sách đủ mạnh để thúc đẩy khởi nghiệp, phải có vườn ươm khởi nghiệp, vườn ươm doanh nghiệp để định hướng, nuôi dưỡng. Phát triển công nghiệp giải trí để người dân được hưởng thụ văn hóa của Việt Nam; quốc tế hóa văn hóa của Việt Nam ra thế giới; dân tộc hóa tinh hoa văn hóa thế giới vào Việt Nam.

Về công việc sắp tới, Thủ tướng nêu rõ, cần đưa ra lộ trình cụ thể, thí dụ bao giờ phải trình dự thảo Báo cáo cho Trung ương; bổ sung cơ chế đặt hàng doanh nghiệp, tháo gỡ các điểm nghẽn, khó khăn cho cả doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân; phải vượt qua chính mình; mở rộng quyền tự quyết, tự chịu trách nhiệm cho các cơ quan, đơn vị, địa phương. Đối với môi trường đầu tư kinh doanh, phải đưa ra mục tiêu cao để phấn đấu, có giải pháp, quyết tâm cao, nỗ lực lớn; cần nhất là sự khả thi, sự đồng thuận trong nhân dân vì nguồn lực bắt nguồn từ nhân dân. Về mục tiêu phát triển 2 triệu doanh nghiệp, Thủ tướng cho rằng, số lượng doanh nghiệp cũng cần thiết nhưng quan trọng hơn là nâng cao chất lượng doanh nghiệp; hiện có 98% số doanh nghiệp là doanh nghiệp vừa và nhỏ, làm sao 5 năm tới tỷ lệ này giảm xuống còn 95%, phấn đấu để các doanh nghiệp vừa và nhỏ này vươn lên thành doanh nghiệp lớn; bảo đảm môi trường phải “sáng, xanh, sạch, đẹp”…

Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh phải cách mạng hơn, đổi mới mạnh mẽ hơn, nhìn xa, trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn hơn, vượt qua chính mình, sát thực tế, tiếp thu nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm trong hoàn thiện dự thảo Báo cáo kinh tế-xã hội.