Kinh tế du lịch và kịch bản phát triển bền vững cho di sản thế giới Tràng An và các khuyến nghị chính sách

Dẫn dắt “di sản chính là tài sản”, ông Peter DeBrine, cố vấn cao cấp về du lịch bền vững của UNESCO đề xuất sáng kiến thiết lập chứng nhận toàn cầu cho các du lịch tích cực hỗ trợ nghệ nhân địa phương, nghề thủ công truyền thống và các sản phẩm đích thực về mặt văn hóa. Sáng kiến này nhằm chống lại tình trạng thương mại hóa quá mức của các điểm đến.

Bằng cách phân tích cách di sản đóng vai trò vừa là khuôn khổ hướng dẫn vừa là mục tiêu cuối cùng cho phát triển, PGS.TS Phạm Quỳnh Phương, Trưởng Khoa Công nghiệp văn hóa và Di sản, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, Đại học Quốc gia Hà Nội đề xuất: cần để di sản dẫn dắt phát triển thay vì phát triển dựa trên di sản thông qua việc thúc đẩy các ngành công nghiệp văn hóa, cân bằng giữa bảo tồn và thương mại hóa, đảm bảo sự tham gia của cộng đồng địa phương và tạo ra các chính sách duy trì di sản trong khi thúc đẩy lợi ích kinh tế.

Ngoài ra, tại phiên thảo luận, các chuyên gia cũng đi sâu phân tích một số nội dung như: Lượng giá kinh tế và chiến lược chính sách cho bảo tồn; các chính sách ưu tiên và cơ hội mới cho phát triển bền vững tại di sản Tràng An; ứng dụng bản đồ GIS trong nghiên cứu lượng giá kinh tế di sản Tràng An...

Sau gần hai ngày làm việc tích cực với nhiều trình bày và thảo luận chuyên sâu, Hội thảo đã thành công bước đầu với một số kết quả nghiên cứu chính. Trong đó đã thông qua được phương pháp lượng giá giá trị kinh tế tổng thể của di sản; lượng giá được tổng giá trị kinh tế (TEV) của khu Di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An có tổng giá trị ước tính 233 tỷ USD. Con số này được đo lường dựa trên nền tảng của 10 nhóm giá trị cốt lõi bao gồm: Giá trị giải trí; giá trị hệ thống cảnh quan karst; giá trị đa dạng sinh học; giá trị khảo cổ; giá trị rừng đặc dụng Tràng An; giá trị văn hóa đình, đền, chùa; giá trị văn hóa lễ hội; giá trị văn hóa nghệ thuật biểu diễn dân gian; giá trị đất ở có tác động mạnh mẽ từ di sản trong khu vực vùng lõi di sản và giá trị đất ở có tác động từ di sản trong khu vực vùng đệm di sản.

Bên cạnh đó, Hội thảo cũng đã chỉ ra được những tác động trực tiếp của di sản đến kinh tế du lịch và các ngành công nghiệp văn hóa của địa phương; những tác động và mối quan hệ hữu cơ giữa di sản văn hóa với hoạt động định cư và sinh kế bền vững tại địa phương; đưa ra kịch bản phát triển kinh tế di sản của khu Di sản thế giới Quần thể danh thắng Tràng An; chỉ ra vai trò của chính sách bảo tồn di sản như là một nền tảng cho sự hình thành và phát triển của thành phố di sản Hoa Lư; đưa ra 5 mô hình phát triển nên được áp dụng cho các không gian tại tỉnh Ninh Bình trong tương lai.

Hội thảo khép lại với việc ký kết thông qua Thông cáo chung về Đề án Lượng giá giá trị kinh tế Di sản thế giới Tràng An. Đây không chỉ là tổng hợp của những kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm thực tiễn và khuyến nghị chính sách mà còn là cam kết chung trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của Quần thể Danh thắng Tràng An theo hướng bền vững; là nền tảng để các bên liên quan tiếp tục hợp tác, thúc đẩy những chính sách thực tiễn, biến nghiên cứu thành hành động.