Để sản phẩm OCOP trở thành thế mạnh xuất khẩu ở địa phương

Chương trình OCOP đã và đang có sức lan tỏa mạnh mẽ. Hầu hết các địa phương phát triển sản phẩm OCOP gắn với vùng nguyên liệu, chú trọng sản phẩm chủ lực, đặc trưng, đặc hữu của tỉnh theo hướng sản xuất VietGap, hữu cơ, nông nghiệp sinh thái, đảm bảo an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, xây dựng được chuỗi giá trị theo hướng kinh tế tuần hoàn, OCOP xanh, bền vững. Đến nay, toàn tỉnh có 209 sản phẩm OCOP, trong đó có 69 sản phẩm hạng 4 sao.

Với sự quan tâm định hướng, hỗ trợ của các cấp, các ngành trong tỉnh, nhiều sản phẩm OCOP đã tham gia vào chuỗi xuất khẩu, góp phần tăng tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu nông sản và hàng thủ công mỹ nghệ của tỉnh.

Nhiều sản phẩm OCOP của tỉnh đã khẳng định được thương hiệu trên thị trường xuất khẩu như: các mặt hàng thời trang, trang trí nội thất như túi cói, túi lục bình, mũ, giỏ xách, khung gương, khung ảnh, bàn, ghế lục bình của Công ty TNHH Vina Handicrafts ở xã Quang Thiện (Kim Sơn); sản phẩm "Ngô ngọt nghiền" của Công ty cổ phần thực phẩm Á Châu đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao (có mặt ở gần 20 quốc gia và vùng lãnh thổ); sản phẩm cơm cháy của Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Đại Long; sản phẩm thêu ren của Công ty TNHH Thêu ren Mặt trời xanh.

Ngoài ra, nhiều sản phẩm có tiềm năng xuất khẩu như trà hoa vàng, gốm bồ bát, sản phẩm của HTX Sinh Dược… và nhiều sản phẩm OCOP đã trở thành quà tặng thương hiệu địa phương. Nhiều doanh nghiệp sản xuất sản phẩm OCOP của tỉnh đang nỗ lực để mở rộng thị trường tiến đến xuất khẩu.

Ông Phạm Tiến Duật, Phó Giám đốc Công ty TNHH dược liệu Vũ Gia cho biết: Sản phẩm “Trà hoa vàng Cúc Phương” đã được tỉnh Ninh Bình cấp giấy chứng nhận OCOP 4 sao và là “Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu xuất sắc tỉnh Ninh Bình” năm 2021. Thời gian tới, Công ty sẽ mở rộng vùng nguyên liệu, chuẩn hóa khâu chọn giống, đa dạng hóa sản phẩm, nâng cấp về mẫu mã, chế biến theo tiêu chuẩn về chất lượng sản phẩm để mở rộng thị trường trong nước và tiếp cận thị trường quốc tế. Qua đó giúp khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của địa phương, lan tỏa thương hiệu sản phẩm không chỉ của huyện Nho Quan mà còn cho tỉnh Ninh Bình.

Nhằm tăng cường kết nối, tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản, những năm qua, tỉnh Ninh Bình cũng đặc biệt quan tâm đến công tác đối ngoại, mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực kinh tế-văn hóa-du lịch, từ đó kêu gọi, thu hút các doanh nghiệp về đầu tư tại địa phương, mở ra cơ hội để nông sản Ninh Bình vươn ra thị trường thế giới.

Cụ thể, Sở Công Thương đã tăng cường triển khai các hoạt động khuyến công, xúc tiến thương mại nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh ứng dụng công nghệ mới, tiên tiến vào sản xuất, kinh doanh. Tổ chức Hội chợ Công thương, kết nối giao thương các doanh nghiệp xuất nhập khẩu… Đồng thời hướng dẫn các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, kinh doanh tham gia các hội chợ, triển lãm thương mại, chương trình bình ổn thị trường, chương trình kết nối cung-cầu hàng hóa do các tỉnh, thành phố tổ chức.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng cho biết: Trên cơ sở xác định rõ các sản phẩm thế mạnh, đặc thù của từng vùng sinh thái, ngành Nông nghiệp đã đẩy mạnh hỗ trợ xây dựng các thương hiệu nông sản, xây dựng nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý, truy xuất nguồn gốc sản phẩm; đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến thương mại; tập trung đào tạo, kiến thức kỹ năng phát triển thị trường cho các chủ thể, hỗ trợ, hình thành các dòng sản phẩm làm quà biếu, tặng gắn với lịch sử, văn hóa địa phương.

Theo báo cáo của Sở Công Thương, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thủ công mỹ nghệ của tỉnh đạt 4,1 triệu USD. Hàng thủ công mỹ nghệ của tỉnh phần lớn xuất khẩu sang thị trường Mỹ và châu Âu, tuy nhiên trong cả năm các thị trường này chịu tác động lớn của khủng hoảng kinh tế thế giới nên kim ngạch xuất khẩu của mặt hàng này giảm 16,3% so với năm 2023. Nhóm hàng nông sản năm 2024, kim ngạch xuất khẩu đạt 51,6 triệu USD, vượt 2,2% kế hoạch năm, các sản phẩm nông sản chế biến của tỉnh tiếp tục được xuất khẩu vào các thị trường khó tính như Nhật Bản, EU và thị trường các nước Liên minh kinh tế Á-Âu.

Mặc dù vẫn chịu ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế chung trên toàn thế giới nhưng nhóm hàng này vẫn tiếp tục duy trì mức tăng trưởng đều, tăng 2,2% so với năm 2023. Như vậy có thể thấy, nhóm mặt hàng xuất khẩu thủ công mỹ nghệ và chế biến nông sản là thế mạnh của địa phương. Tuy nhiên làm sao để các sản phẩm OCOP tham gia sâu vào chuỗi xuất khẩu là bài toán khó. Bởi theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, hiện nay việc tiêu thụ các sản phẩm OCOP vẫn còn gặp nhiều khó khăn nhất định như sản phẩm chế biến còn ít, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ.

Đặc biệt, theo ý kiến nhiều chủ thể OCOP, hạn chế trong việc tiếp thị các sản phẩm OCOP là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc sản phẩm OCOP của tỉnh tham gia vào chuỗi xuất khẩu mới chỉ “đếm trên đầu ngón tay”. Các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm OCOP cũng bày tỏ “Mặc dù sản phẩm có chất lượng cao, nhưng việc tiếp thị hạn chế, điều đó dẫn đến đa phần sản phẩm vẫn chưa tiếp cận được gần với nhà phân phối, người tiêu dùng trong và ngoài nước”.

Để chuẩn bị hành trang vững chắc cho sản phẩm OCOP xuất ngoại, thời gian tới, Sở Công Thương sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với các cơ quan của Bộ Công Thương bám sát và cập nhật thông tin từ thị trường xuất khẩu, từ đó cập nhật thông tin kịp thời cho các doanh nghiệp về chính sách thay đổi, thị hiếu để các doanh nghiệp chủ động chuyển hướng sản xuất theo nhu cầu thị trường.

Đồng thời Sở Công Thương cũng sẽ phối hợp với Hội Nông dân, Liên minh các Hợp tác xã để tăng cường cập nhật về kiến thức hội nhập, nghiệp vụ ngoại thương, hợp đồng ngoại thương… thông qua các buổi tập huấncho chủ thể sản xuất OCOP.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường cũng cho rằng, cần tiếp tục tăng cường hỗ trợ các cơ sở, chủ thể OCOP phát triển, hoàn thiện sản phẩm và chuẩn hóa hồ sơ, tạo điều kiện đưa sản phẩm OCOP vào hệ thống kênh phân phối hiện đại, các hệ thống bán lẻ và các điểm phân phối. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, xúc tiếp đầu tư thương mại, giới thiệu sản phẩm thông qua các phương tiện truyền thông.... Từ đó, nâng cao sức cạnh tranh và giá trị kinh tế của các sản phẩm OCOP.